संसदेची नवीन इमारत आपल्या सर्वांची मने अभिमानाने आणि आशेने भरुन टाकणार आहे: पंतप्रधान

Santosh Sakpal May 28, 2023 04:14 PM

NEW DELHI : तप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रविवारी नवीन संसद भवनाचे उद्घाटन केले. यावेळी लोकसभा अध्यक्ष ओम बिर्ला उपस्थित होते. PM मोदी सकाळी 7.30 वाजता नवीन संसद भवनात पोहोचले, त्यांनी राष्ट्रपिता महात्मा गांधींना नमन केले आणि नंतर हवन-पूजनाला बसले.

तामिळनाडूच्या मठातील संतांनी सेंगोल (राजदंड) सुपूर्द केल्यानंतर पंतप्रधान मोदींनी साष्टांग नमस्कार घातला आणि सभागृहात सभापतींच्या खुर्चीशेजारी सेंगोल स्थापित केला. कार्यक्रमादरम्यान मोदींनी श्रमयोगींचा सन्मान केला, सर्व धर्म प्रार्थना सभाही घेण्यात आली.

सेंगोलच्या स्थापनेनंतर पीएम मोदींनी ट्विट केले - आजचा दिवस आपल्या सर्व देशवासियांसाठी अविस्मरणीय आहे. नवीन संसद भवन आपल्या सर्वांना अभिमानाने आणि आशेने भरून टाकणार आहे.

दुपारी 12 नंतर उद्घाटन कार्यक्रमाचे दुसरे सत्र सुरू झाले. सभागृहात खासदार आणि पाहुणे उपस्थित होते. सभागृहात नवीन संसद आणि सेंगोलवर लघुपट दाखवण्यात आला आणि 75 रुपयांचे नाणे जारी करण्यात आले.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी म्हटले आहे की, संसदेची नवीन इमारत आपल्या सर्वांची मने अभिमानाने आणि आशेने भरुन टाकणार आहे. पंतप्रधान मोदी यांनी आज संबंधित फलकाचे प्रत्यक्ष अनावरण करून संसदेच्या  नव्या इमारतीचे लोकार्पण केले. या प्रसंगी पंतप्रधानांनी ट्विट संदेश जारी केला आहे, त्यात ते म्हणाले;

“आपल्या सर्व देशवासीयांसाठी आजचा दिवस अविस्मरणीय आहे. नवीन संसद भवनामुळे आपणा सर्वांची मने अभिमानाने आणि आकांक्षांनी भरून जाणार आहेत.ही भव्य-दिव्य इमारत सर्वसामान्य जनतेच्या सक्षमीकरणासह देशाची संपन्नता आणि सामर्थ्य यांना नवी गती आणि शक्ती देईल.”

“भारतीय संसदेच्या नव्या इमारतीचे उद्घाटन होत असताना, आपल्या सर्वांची हृदये आणि मने अभिमान, आशा आणि वचनांनी भरून गेली आहेत. ही प्रतिष्ठित इमारत सक्षमीकरण करणारी आणि नव्या स्वप्नांना पंख देणारी ठरेल आणि त्यांची जोपासना करून त्यांना प्रत्यक्षात उतरवेल. या इमारतीच्या माध्यमातून आपला महान देश प्रगतीची नवी उंची प्राप्त करो हीच सदिच्छा.”

यानंतर पंतप्रधानांचे भाषण सुरू झाले. पंतप्रधान काय म्हणाले ते वाचा...

लोकशाहीच्या या सुवर्ण क्षणानिमित्त सर्व भारतीयांना खूप खूप शुभेच्छा

पंतप्रधान मोदी म्हणाले, "देश स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव साजरा करत आहे. देशातील जनतेने नवीन संसद भावनांची भेट दिली आहे. संसदेत सर्वधर्मीय प्रार्थना झाली. लोकशाहीच्या या सुवर्ण क्षणासाठी मी सर्व भारतीयांचे अभिनंदन करतो. मित्रांनो, ही केवळ एक इमारत नाही, तर 140 कोटी भारतीयांच्या आकांक्षा आणि स्वप्नांचे प्रतिबिंब आहे. हे आपल्या लोकशाहीचे मंदिर आहे जे जगाला भारताच्या निर्धाराचा संदेश देते.'

नवीन इमारतीमुळे विकसित भारताच्या संकल्पांची पूर्तता होणार

पंतप्रधान म्हणाले- नवे संसद भवन नियोजनाशी वास्तवाशी, धोरणाची सूत्रे, संकल्प आणि यशाशी जोडणारा महत्त्वाचा दुवा ठरेल. नवी इमारत स्वातंत्र्यसैनिकांची स्वप्ने साकार करण्यासाठी आधारभूत ठरणार आहे. नवीन इमारत स्वावलंबी भारताच्या नव्या सूर्याची साक्षीदार होईल. नवीन इमारतीमुळे विकसित भारताच्या संकल्पांची पूर्तता होणार आहे. नवीन आणि प्राचीन यांच्या सहअस्तित्वाचाही एक आदर्श आहे.

जग भारताकडे आदराने आणि आशेने पाहत आहे

मोदी म्हणाले- नव्या वाटांवर चालल्यानेच नवे आदर्श निर्माण होतात. आज नवा भारत नवीन ध्येय निश्चित करत आहे. तो नवा मार्ग, नवा उत्साह आणि नवा प्रवास आणि नवा विचार करत आहे. दिशा, दृष्टी, संकल्प आणि विश्वास नवीन आहे. आज पुन्हा एकदा संपूर्ण जग भारताकडे आदराच्या भावनेने पाहत आहे आणि भारताच्या संकल्पाची दृढता आणि भारतीय मनुष्यबळाच्या भावनेकडे आशेने पाहत आहे.

सेंगोल हे कर्तव्य-सेवा आणि राष्ट्रीय मार्गाचे प्रतीक

पंतप्रधान म्हणाले- जेव्हा भारत पुढे जातो तेव्हा जग पुढे जाते. संसदेची ही नवीन इमारत भारताच्या विकासापासून जगाच्या विकासाची हाक देईल. आज या ऐतिहासिक प्रसंगी संसदेच्या नवीन इमारतीत काही काळापूर्वी पवित्र सेंगोलची स्थापनाही करण्यात आली आहे. ग्रेट चोल साम्राज्यात, सेंगोल हे कर्तव्याचा मार्ग, सेवेचा मार्ग, राष्ट्राच्या मार्गाचे प्रतीक मानले जात असे.

राजाजी आणि अधिनाम या संतांच्या मार्गदर्शनाखाली सत्ता हस्तांतरणाचे प्रतीक बनले. आशीर्वाद देण्यासाठी तामिळनाडूहून आलेले अध्यानमचे संत संसदेत उपस्थित होते, मी पुन्हा एकदा त्यांना नमन करतो. अलीकडे, त्यांच्या इतिहासाशी संबंधित बरीच माहिती मीडियामध्ये उघड झाली आहे. मला त्या तपशिलात जायचे नाही.

आपण पवित्र सेंगोलची प्रतिष्ठा परत मिळवू शकलो हे भाग्य आहे. जेव्हाही कार्यवाही सुरू होईल तेव्हा हे सेंगोल सर्वांना प्रेरणा देत राहील.

भारत हा केवळ लोकशाही देश नाही तर लोकशाहीची जननीही आहे

पंतप्रधान म्हणाले- भारत केवळ लोकशाही राष्ट्र नाही तर लोकशाहीची जननीही आहे. जागतिक लोकशाहीचा तो मुख्य आधार आहे. लोकशाही ही केवळ आपल्यासाठी व्यवस्था नसून ती संस्कृती, विचार आणि परंपरा आहे. आपले वेद आपल्याला सभा आणि समित्यांच्या लोकशाही आदर्श शिकवतात.

गण आणि गणराज्यांचा उल्लेख महाभारतात आढळतो. आपण वैशालीचे गणराज्य जगून दाखवले. तामिळनाडूमध्ये सापडलेला इ.स. 900 चा शिलालेख सर्वांना आश्चर्यचकित करतो. लोकशाही ही प्रेरणा आहे आणि संविधान हा संकल्प आहे. या प्रेरणा आणि निर्धाराचा उत्तम प्रतिनिधी म्हणजे संसद.

अमृतकाळचा वारसा जतन करत विकासाचे नवे आयाम निर्माण करण्याची वेळ

पंतप्रधान मोदी म्हणाले- संसद ज्याचे प्रतिनिधित्व करते त्याचा उद्घोषही करते. जो थांबतो, त्याचे नशीबही थांबते. जो चालत राहतो, त्याचे भाग्य पुढे सरकते आणि उंचीला स्पर्श करते. म्हणूनच चालत राहा. गुलामगिरीनंतर आपल्या भारताने खूप काही गमावून आपला नवा प्रवास सुरू केला होता.

तो प्रवास अनेक चढउतारांवरून, अनेक आव्हानांवर मात करत स्वातंत्र्याच्या सुवर्णकाळात प्रवेश केला आहे. अमृतकाळ वारसा जतन करून विकासाचे नवे आयाम निर्माण करण्याची हीच वेळ आहे. देशाला नवी दिशा देण्याची हीच वेळ आहे. अनंत स्वप्नांचा आणि आकांक्षांचा हा अमर काळ आहे.

या अमृतकाळाचे आह्वान आहे- मुक्त मातृभूमीला नवीन पानांची आवश्यकता आहे. नव्या पर्वाची नव्या प्राणाची गरज आहे. मुक्त गीत होत आहे, नवीन राग हवा आहे. हे कामाचे ठिकाणही तितकेच नाविन्यपूर्ण आणि आधुनिक असावे.

नवीन इमारतीमध्ये वारसा-वास्तुकला, कला-कौशल्य, संस्कृती आणि संविधान यांचा समावेश

२१व्या शतकातील नवा भारत, उच्च उत्साहाने भरलेला भारत. आता गुलामगिरीचा तो विचार सोडून पुढे जात आहे. आज भारत प्राचीन कलेचा तो गौरवशाली प्रवाह वळवत आहे. संसदेची नवी इमारत या प्रयत्नांचे जिवंत प्रतीक बनली. हे पाहून प्रत्येक भारतीयाला अभिमान वाटतो.

इमारतीच्या प्रत्येक कणा-कणात वन इंडिया-बेस्ट इंडियाच्या भावनेचे दर्शन

ते म्हणाले- लोकसभेच्या आतील भागात राष्ट्रीय पक्षी मोर, राष्ट्रीय फूल कमळ आणि संसदेच्या प्रांगणात राष्ट्रीय वृक्ष वटवृक्ष आहे. दगड राजसथनातील, लाकूड महाराष्ट्रातील, गालिचाचे कारागीर उत्तर प्रदेशातील. इमारतीच्या प्रत्येक भागात एक भारत-सर्वोत्तम भारताची भावना पाहायला मिळते.

संसदेच्या जुन्या इमारतीत प्रत्येकाला आपापली कामे पूर्ण करणे किती कठीण जात होते हे आपल्या सर्वांना माहीत आहे. तंत्रज्ञानाशी संबंधित समस्या होत्या, बसण्यासाठी जागेचे आव्हान होते. नवीन संसद भवनाची गरज गेल्या अडीच दशकांपासून चर्चेत होती. आगामी काळात खासदारांची संख्या किती वाढेल, ते लोक कुठे बसतील, हेही पाहावे लागेल.

नवीन संसद भवन ही काळाची गरज होती, हे आधुनिक सुविधांनी सुसज्ज

संसदेची नवीन इमारत बांधणे ही काळाची गरज होती. भव्य इमारत आधुनिक सुविधांनी सुसज्ज आहे याचा मला आनंद आहे. यावेळीही सूर्यप्रकाश थेट या सभागृहात येत आहे. विजेची किंमत कमीत कमी असावी, अत्याधुनिक गॅजेट्स प्रत्येकासाठी उपलब्ध व्हाव्यात..याची काळजी घेण्यात आली आहे.

नवीन इमारतीतील श्रमिकांना समर्पित डिजिटल गॅलरी

मोदी म्हणाले- ६० हजार कामगारांना रोजगार देण्याचे काम संसद भवनाने केले. त्यांनी घाम गाळला आहे. त्यांच्या श्रमाला समर्पित डिजिटल गॅलरी तयार करण्यात आली आहे, कदाचित जगात पहिल्यांदाच असे घडले आहे. संसदेच्या उभारणीतील त्यांचे योगदानही अजरामर झाले आहे. जर एखाद्या तज्ञाने गेल्या 9 वर्षांचे मूल्यमापन केले तर ही 9 वर्षे भारतात नवीन बांधकाम आणि गरीब कल्याणाची होती.

आमची वचनबद्धता आणि प्रेरणा ही देश आणि तेथील लोकांचा विकास आहे

आज मला नवीन इमारतीच्या बांधकामाचा अभिमान वाटतो, त्यामुळे गरिबांसाठी 4 कोटी घरे बांधली गेल्याचेही मला समाधान आहे. गावांना जोडण्यासाठी 4 लाख किमी पेक्षा जास्त रस्ते बांधण्यात आल्याचे मला समाधान आहे. पाण्याचा प्रत्येक थेंब वाचवण्यासाठी आपण 50 हजाराहून अधिक अमृत तलाव बांधले आहेत याचे मला समाधान आहे.

मला समाधान आहे की देशात ३० हजारांहून अधिक नवीन पंचायत इमारती बांधल्या आहेत. म्हणजेच पंचायतीपासून संसद भवनापर्यंत आपली निष्ठा तीच, प्रेरणा तीच... देशाचा आणि देशातील जनतेचा विकास.

छायाचित्रांमध्ये नवीन संसदेचे उद्घाटन

नवीन संसदेच्या उद्घाटनाचा कार्यक्रम-

अडीच वर्षांपूर्वीचे भूमिपूजनाचे हे चित्र...

₹75 चे नाणे जारी केले जाईल, त्याची खासियत

नवीन संसदेचे वैशिष्ट्य

नवीन संसद भवनात देशातील प्रत्येक प्रदेशाची झलक
देशातील प्रत्येक प्रदेशाची झलक नव्या संसद भवनात पाहायला मिळणार आहे. त्याचे फ्लोअरिंग त्रिपुरातील बांबूने केले जाते. गालिचा मिर्झापूरचा आहे. लाल-पांढरा वाळूचा खडक राजस्थानमधील सर्मथुरा येथील आहे. तर बांधकामासाठी वाळू हरियाणातील चरखी दादरी येथून आणि इमारतीसाठी सागवान लाकूड नागपुरातून आणण्यात आले आहे.

इमारतीसाठी भगवा हिरवा दगड उदयपूर, अजमेरजवळील लाल ग्रॅनाइट लाखा आणि राजस्थानमधील अंबाजी येथून पांढरा संगमरवर आयात करण्यात आला आहे. लोकसभा आणि राज्यसभेच्या फॉल्स सिलिंगमध्ये बसवलेले स्टील स्ट्रक्चर दमण-दीव येथून आयात करण्यात आले आहे. तर संसदेत बसवण्यात आलेले फर्निचर मुंबईत बनवण्यात आले होते. राजस्थानातील राजनगर आणि नोएडा येथून दगडी जाळीचे काम करण्यात आले.

इंदूरचे अशोक चक्र संसदेबाहेर बसवले
अशोक स्तंभासाठी साहित्य महाराष्ट्रातील औरंगाबाद आणि राजस्थानमधील जयपूर येथून आणले गेले. दुसरीकडे लोकसभा-राज्यसभेची भव्य भिंत आणि संसदेबाहेर बसवलेले अशोकचक्र इंदूरहून आणण्यात आले आहे.

अबू रोड आणि उदयपूरच्या शिल्पकारांनी दगडी कोरीव काम केले आहे. राजस्थानमधील कोटपुतली येथून हे दगड आणले होते. फ्लाय ऍशच्या विटा हरियाणा आणि उत्तर प्रदेशमधून आणल्या गेल्या, तर पितळाचे काम आणि प्रीकास्ट सिमेंटचे खंदक अहमदाबादमधून आणले गेले.

राजदंड 75 वर्षांनंतर संसदेत प्रवेश करणार आहे
28 मे रोजी नवीन संसद भवनाच्या उद्घाटनाच्या वेळी मोदी लोकसभा अध्यक्षांच्या आसनाजवळ पवित्र सेंगोल (राजदंड) स्थापित करतील. 14 ऑगस्ट 1947 च्या रात्री ब्रिटीशांनी सत्ता हस्तांतरण म्हणून पंडित नेहरूंकडे ते सुपूर्द केले. 1960 पूर्वी ते आनंद भवनात आणि नंतर 1978 पासून अलाहाबाद संग्रहालयात ठेवण्यात आले होते. आता 75 वर्षांनी राजदंड संसदेत दाखल होणार आहे.

20 विरोधी पक्षांनी बहिष्कार टाकला, 25 पक्ष सहभागी होणार
काँग्रेससह वीस विरोधी पक्षांनी उद्घाटन समारंभावर बहिष्कार टाकण्याची घोषणा केली आहे. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांना डावलून पंतप्रधानांनी उद्घाटन करण्याचा निर्णय हा घोर अपमान तर आहेच, पण हा थेट लोकशाहीवरही हल्ला असल्याचे विरोधकांचे म्हणणे आहे. त्याचवेळी उद्घाटन सोहळ्यात भाजपसह 25 पक्ष सहभागी होणार आहेत.

समर्थन: भाजपा, शिवसेना (शिंदे गट), शिरोमणी अकाली दल, जनता दल (धर्मनिरपेक्ष), बसपा, एनपीपी, एनपीएफ, एनडीपीपी, एसकेएम, जेजेपी, आरएलजेपी, आरपी (आठवले), अपना दल (एस), तमिळ मनिला काँग्रेस, AIADMK, BJD, तेलगू देसम पार्टी, YSR काँग्रेस, IMKMK आणि AJSU, MNF.

विरोधी पक्षात: काँग्रेस, तृणमूल काँग्रेस, द्रमुक, आम आदमी पार्टी, शिवसेना (उद्धव गट), समाजवादी पक्ष, आरजेडी, सीपीआय, जेएमएम, केरळ काँग्रेस (मणी), व्हीसीके, आरएलडी, एनसीपी, जेडीयू, सीपीआय(एम), आययूएमएल , नॅशनल कॉन्फरन्स, RSP, AIMIM आणि MDMK.

जानेवारी २०२१ मध्ये बांधकाम सुरू
15 जानेवारी 2021 रोजी नवीन त्रिकोणी आकाराच्या संसद भवनाचे बांधकाम सुरू झाले. ही इमारत गेल्या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये पूर्ण होणार होती. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 10 डिसेंबर 2020 रोजी नवीन संसद भवनाची पायाभरणी केली. तेव्हा ते म्हणाले होते की, जेव्हा भारत आपल्या स्वातंत्र्याची ७५ वर्षे साजरी करेल तेव्हा संसदेच्या नवीन इमारतीपेक्षा सुंदर काहीही असू शकत नाही.

जुन्या इमारतीचा अतिवापर झाला, त्यामुळे नवीन इमारत
सध्याचे संसद भवन 96 वर्षांपूर्वी 1927 मध्ये बांधण्यात आले होते. मार्च 2020 मध्ये, सरकारने संसदेत सांगितले की जुनी इमारत जास्त वापरण्यात आली होती आणि ती खराब होत आहे. यासोबतच लोकसभेच्या नव्या परिसीमनानंतर वाढणाऱ्या खासदारांना बसण्यासाठी जुन्या इमारतीत पुरेशी जागा नाही. यासाठी नवीन इमारत बांधण्यात आली आहे.